Κάτι που γνωρίζουμε όλοι μας πια πολύ καλά. Διανύουμε την πιο δύσκολη περίοδο, οικονομικά και κοινωνικά που έχει βιώσει η χώρα μας από το τέλος του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου και την περίοδο του εμφυλίου και μετά. Τα εισοδήματα των μισθωτών αλλά και των μικρών και μικρομεσαίων επαγγελματιών έχουν συρρικνωθεί με τα περισσότερα να βρίσκονται κάτω από το όριο κινδύνου και ακόμα φαίνεται πως δεν έχουμε φτάσει στον «πάτο του βαρελιού».
Μέσα στο διάστημα των τελευταίων 7 χρόνων ετών, αντικρύζουμε εικόνες που δεν πιστεύαμε πως μπορούμε να τις δούμε σε μια χώρα η οποία λίγα χρόνια πριν φιγουράριζε στα παγκόσμια πρωτοσέλιδα με τους λαμπρούς Ολυμπιακούς Αγώνες, εικόνες ντροπής που γνωρίζαμε μόνον από κάποιες κινηματογραφικές ταινίες. Παιδιά να λιποθυμούν από πείνα στα Σχολεία, ανθρώπους να ψάχνουν στα σκουπίδια, όχι πια για κάτι που να βρουν για να μπορούν να το πουλήσουν, αλλά για να φάνε!!!
Ανθρώπους να καίγονται ζωνατνοί ή να πεθαίνουν από αναθυμιάσεις από τα μαγκάλια λόγω έλλειψης θέρμανσης, ανθρώπους να πεθαίνουν επειδή το κράτος δεν μπορεί να καλύψει τις θεραπείες τους, ανθρώπους να κοιμούνται στους δρόμους χωρίς στέγη, την στέγη που με υπερβάλοντα ζήλο οι κυβερνήσεις δώρισαν στους τραπεζίτες και τους τοκογλύφους δανειστές μιας πατρίδας στην οποία άλλοι έφαγαν και άλλοι ήρθαν να πληρώσουν τον λογαριασμό. Ναι είμαστε βαθειά χωμένοι σε μια νέα εποχή, μια νέα πρωτόγνωρη πραγματικότητα πασχίζοντας να προσαρμοστούμε σε νέα δεδομένα. Δεν είναι η πρώτη φορά, και άλλες φορές στο παρελθόν η πατρίδα μας έχει γνωρίσει παρόμοιες καταστάσεις, καταστάσεις οι οποίες δεν έιναι πάντα και απαραίτητα μη αντιμετωπίσιμες.
Ευτυχώς, η εποχή μας, η εποχή της γρήγορης πληροφορίας και της δικτύωσης μας δίνει την δυνατότητα να μάθουμε τα χαρακτηριστικά των ανθρωπιστικών κρίσεων, να βρούμε τρόπους αντιμετώπισης τους και φυσικά να οργανωθούμε ακόμα και από απόσταση για να δώσουμε λύσεις. Και πραγματικά η αντιμετώπιση όλων των κρίσεων βασίζεται ακριβώς σε αυτό το ανθρώπινο στοιχείο που βρίκει τον τρόπο να αντιδράσει και να δράσει για να απαλύνει τον ανθρώπινο πόνο που όποιος και αν είναι και απ όπου και αν προέρχεται μας επηρεάζει όλους, άμεσα ή έμμεσα. Γιατί στις μεγάλες ανθρωπιστικές κρίσεις, είναι ιστορικά αποδεδειγμένο, ότι κάποια στιγμή το πρόβλημα φτάνει και στην δική μας πόρτα με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο. Γιαυτό οι κοινωνίες, μικρές ή μεγάλες, πρέπει να είναι έτοιμες να ψάξουν για εφαρμόσιμες λύσεις, για στοιχειώδεις δομές οργάνωσης και παρέμβασης που θα μπορέσουν να αναχαιτίσουν το οποιοδήποτε πρόβλημα.
Η αυτο-οργάνωση των πολιτών σε ομάδες αλληλεγγύης με σκοπό την συγκέντρωση τροφίμων και άλλων ειδών πρώτης ανάγκης, την παροχή βοήθειας μέσω του εθελοντισμού (γιατροί, ψυχολόγοι, τεχνίτες διαφόρων ειδικοτήτων) και την ανάπτυξη δράσεων επαγγελματικής δικτύωσης, με στόχο την αποκατάσταση ανέργων είναι η λύση που μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για καλύτερη διαβίωση σε συλλογικό επίπεδο σε συνδυασμό με την κρατική δράση (αν υπάρξει).
Ό,τι κάνουμε και όπου παρεμβαίνουμε, με μικρές ή μεγάλες δράσεις στηρίζεται σε αυτό το μαγικό αίσθημα της αλληλεγγύης, στο πέρασμα της ανθρώπινης ύπαρξης από το Εγώ στο Εμείς. Η αλληλεγγύη η οποία δεν είναι απλά μια ηθική υποχρέωση, όπως την αντιλαμβάνεται ακόμη και ένας «συμπονετικός» συντηρητισμός, αλλά πρέπει να γίνει κατευθυντήρια αρχή όχι μόνον της δημόσιας αλλά κυρίως και της συλλογικής δράσης. Ένας θεμελιώδης κανόνας που πρέπει να διέπει τις κοινωνικές σχέσεις, η οικοδόμηση μιας κοινωνίας που δεν θα είναι απλά το άθροισμα προσώπων, αλλά η συνένωση μιας σειράς υποκειμένων τα οποία δρουν συλλογικά εν όψει ενός κοινού συμφέροντος, την αναγνώριση δηλαδή της ελεύθερης και αξιοπρεπούς ύπαρξης, απαραίτητης συνθήκης που μας επιτρέπει να μην υποταχθούμε στον κοινωνικό κατακερματισμό και στους μηχανισμούς κοινωνικού αποκλεισμού. Τα χρόνια αυτά τα δύσκολα που ζπούμε γίναμε μάρτυρες ενός κύματος πρωτόγνωρης αλληλεγγύης απέναντι όχι μόνον σε έλληνες χτυπημένους από την οικονομική κρίση αλλά και σε χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες που προσπαθούσαν να διασχίσουν το Αιγαίο για να φτάσουν στην Ευρώπη, διακινδυνεύοντας τη ζωή τους.
Η ανθρωπιστική κρίση χτύπησε πολύ δυνατά την πόρτα μας και από μια μακρινή ψηφιακή εικόνα ο ανθρώπινος πόνος έγινε αμοντάριστη εμπειρία και βίωμα. Το βίωμα έγινε πιεστική ανάγκη άμεσης δράσης και πρωτοβουλίας και η ανάγκη μετατράπηκε σε άμεση, συμμετοχική και ακτιβιστική εμπειρία, καθώς όλα όσα πια συνέβαιναν, συνέβαιναν και συνεχίζουν να συμβαίνουν δίπλα μας, έξω από την πόρτα του σπιτιού μας. Από το «πώς νιώθω» περάσαμε στο «τι μπορώ να κάνω» απέναντι στον πόνο του άλλου, να σηκωθώ από τον καναπέ μου και από παθητικός θεατής να μπορέσω να ξεπεράσω τις οποιασδήποτε αμφιβολίες μου και να γίνω μέρος της ανακούφισης ή της λύσης των παγκόσμιων προβλημάτων που κάθε τόσο ανακύπτουν με δραματικό τρόπο.
Η αλληλεγγύη ήρθε και πρέπει να μείνει στην ζωή μας, όχι σαν ένας ναρκισσιστικός συναισθηματισμός ή επιχειρηματικός υπολογισμός αλλά σαν θεμελιώδης υποχρέωση απέναντι στην αξία της ανθρώπινης ύπαρξης.
Η παγκόσμια ανισότητα, την οποία επιδιώκει να απαλύνει η αλληλεγγύη , οι πόλεμοι και οι λιμοί δεν αποτελούν φυσικά φαινόμενα, οι παγκόσμιες ανισότητες που προκύπτουν από συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές δεν είναι αποτέλεσμα της ειμαρμένης. Όσο και αν προβάλλονται από ορισμένες πλευρές ως αναπόφευκτα, όσο κι αν γύρω τους πλέκονται αφηγήματα γεμάτα αποκρύψεις και παραπληροφόρηση, όλα αυτά που διαδραματίζονται στην παγκόσμια κοινότητα οφείλονται σε συγκεκριμένες εθνικές και υπερεθνικές αποφάσεις.
Η παγκόσμια ανισότητα είναι προϊόν πολιτικών επιλογών, ανήθικων συμπεριφορών και μιας διαχείρισης του πλανήτη με αποκλειστικό γνώμονα το κέρδος και τον έλεγχο των πόρων, είτε αυτό αφορά τα αγαθά πρώτης ανάγκης, από το νερό ως τα σιτηρά, είτε τη βιομηχανία όπλων, είτε την κλιματική αλλαγή, όπως είδαμε πρόσφατα με την απόφαση του Αμερικανού προέδρου να αποχωρήσουν οι ΗΠΑ από τις συμφωνίες για την κλιματική αλλαγή.
Ωστόσο είναι σαφές ότι η απόφαση του καθενός μας να συμμετάσχει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην ανακούφιση του προβλήματος, αυτό το μικρό προσωπικό βήμα που κάνουμε στη θέα ενός ανήμπορου ανθρώπου ή ενός παιδιού είναι το δικό μας μικρό πίξελ στην παγκόσμια μεγάλη εικόνα που θα έρθει να κλονίσει το συστημικό παράδοξο του ανθρωπισμού και θα αλλάξει τις απάνθρωπες συνθήκες του.