Χρόνια τώρα τίθεται τὸ ζήτημα γιὰ τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα καὶ παιδεία. Οἱ δὺο αὐτές ἀξίες, γλῶσσα καὶ παιδεία, εἶναι ἀλληλοπεριχωρούμενες. Ἡ γλῶσσα ὑπηρετεῖ τὴν παιδεία καὶ ἡ παιδεία προάγει τὴν γλῶσσα.
Ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα, κατὰ τὰ μέσα τῆς 5ης ἑκατονταετηρίδος π.Χ., εὑρίσκετο σὲ ὑψηλό ἐπίπεδο τελειότητος. Πρέπει νὰ γνωρίζουμε ὅτι τὸ λατινικό ἀλφάβητο εἶναι ἑλληνικῆς προελεύσεως. Γιὰ παράδειγμα ἀρκεῖ νὰ ἀναφέρουμε ὅτι οἱ ἀρχαῖοι τὸ “β” τὸ προέφεραν “μπ”(b), τὸ “δ” ὡς “ντ”(d) καὶ τὸ “γ” ὡς “γκ”(g). Ὅλες οἱ εὐρωπαϊκές γλῶσσες χρησιμοποιούν ἑλληνικῆς προελεύσεως λέξεις, ποὺ ἀδυνατοῦμε νὰ ἀναγνωρίσουμε. Γιὰ παράδειγμα: κυνέω – κυνῶ = φιλῶ, “κύσον με”, “kiss me”. Ἔχουν καταγραφεῖ 135.000 ἑλληνικές λέξεις στὴν ἀγγλικὴ καὶ διεθνῆ ἐπιστημονικὴ ὁρολογία. Λέγεται, ὅτι ἡ καλύτερη ἄσκηση γιὰ τὴν ἀνάπτυξη τῆς εὐφυΐας εἶναι ἡ μελέτη τῆς ἑλληνικῆς γλῶσσας, μιὰς καὶ εἶναι σοφὰ δομημένη καὶ ἴσως ἡ μόνη νοηματικὴ γλῶσσα ἐν ἀντιθέσει μὲ τὶς ἄλλες ποὺ εἶναι σημειολογικές (“Ἐλευθερία” => Ἐλεύθειν - ἐρᾶ = πηγαίνει κανείς ὅπου ἀγαπᾶ, “Ἄνθρωπος” => ἄνω + θρώσκω = τὸ Ὅν ποὺ κοιτάει πρός τὰ ἐπάνω, λατινικὸ “homo” χῶμα).
Μετὰ τὴν ἔλευση τῆς Βαυβαροκρατίας στὸ Νεοελληνικό κράτος ἀρχίζει καὶ ἡ πτώση τῆς γλῶσσας καὶ τῆς παιδείας. Ὁ Γεώργιος Ράλλης νομιμοποιεῖ τὴν Δημοτική καὶ ὁ Ἀνδρέας Παπανδρέου συνεπλήρωσε τὸ ἔγκλημα διὰ τῆς ἐπιβολῆς τοῦ μονοτονικοῦ.
Στὴν ἐποχή μας, παρατηροῦνται στὸν χῶρο τῆς ἀγωγῆς καὶ τῆς παιδείας νέες τάσεις ἀναφορικά πρὸς τὸ περιεχόμενο καὶ τοὺς σκοπούς τῆς παιδείας, ὅπως καὶ ὡς πρὸς τὸ θέμα τῆς θεώρησης τῆς παιδικῆς ἡλικίας, τοῦ ρόλου τόσο τοῦ διδασκάλου καὶ τοῦ μαθητοῦ, ὅσο καὶ τοῦ σύγχρονου σχολείου. Ἐφ᾽ὅσον ἡ παιδεία ἀναφέρεται ὄχι ἁπλῶς σὲ ὅτι εἶναι, ἀλλά σὲ αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὀφείλει νὰ εἶναι ὁ ἄνθρωπος καὶ στὸ περιεχόμενο τῆς εὐθύνης του, εἶναι αὐτονόητο ὅτι ἡ εἰκόνα τὴν ὁποῖα ἔχουμε γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ γιὰ τὸ νόημα τῆς ὑπαρξῆς του, καθορίζει τὴν ἄποψη μας καὶ γιὰ τὴν παιδεία του. Ἡ σημερινὴ κοινωνία θέλει καὶ προβάλλει σάν πρότυπο ἕνα παιδί εὔστροφο μέν, ἄβουλο δὲ, μὲ πολλὲς εἰκόνες καὶ πληροφορίες μέσα στὸν ἐγκεφαλό του, ἕνα ἄνθρωπο ἀριθμό, χωρίς ταυτότητα, βούληση καὶ προσωπικότητα. Ἡ ραγδαία τεχνολογική ἀνάπτυξη, μὲ τὴν ἀνεξέλεκτη χρήση τοῦ Η/Υ ἀπὸ τοὺς μαθητές, τοὺς ἔκανε νὰ κλεισθοῦν στὸν ἑαυτό τους. Τὰ παιδία πλέον, δὲν ἔρχονται σὲ ἄμεση κοινωνία τὸ ἕνα μὲ τὸ ἄλλο, ἀλλὰ μὲ τὸ “τάμπλετ” τους. Βιώνουν τὴν μοναξία τους καὶ ζούνε μέσα στὸ ἐγώ τους.
Πρέπει νὰ στρέψουμε τὰ παιδιὰ σὲ ἀλλὰ πρότυπα δοκιμασμένα διαχρονικῶς. Ὁ Ἅγιος Κοσμάς ὁ Αἰτωλός, ἕνας ἁπλός Ἁγιορείτης μοναχός χωρίς πανεπιστημιακές γνώσεις, εἶναι αὐτός ποὺ διοργάνωσε τὴν παιδεία στὴν Τουρκοκρατούμενη Ἑλλαδα καὶ μὲ αὐταπάρνηση καὶ θυσιαστικὸ πνεύμα γλύτωσε τὴν Ἥπειρο ἀπὸ τὸν ἐξισλαμισμό, καὶ ἐκήρυττε συνεχῶς: “ἀνοῖξτε σχολεία, νὰ σπουδάζουν ὅλα τὰ παιδία. Νὰ μάθουν τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα”. Ὁ Ἀθανάσιος διάκος, ὁ στρατηγός Μακρυγιάννης, ὁ Κολοκοτρώνης καὶ τόσοι ἄλλοι ἀγωνιστές διεκήρυτταν ὅτι πολεμούσαν γιὰ τοῦ Χριστοῦ τὴν πίστη τὴν ἁγία καὶ τῆς πατρίδος τὴν ἐλευθερία.
Υπόδουλοι 400 χρόνια στοὺς Τούρκους καὶ ὅμως χάρη στὴν Ἐκκλησία καὶ στὰ “Κρυφὰ Σχολεία” διασώθηκε ἡ πίστη μας, ἡ συνείδησή μας, ἡ γλῶσσα μας, καὶ ἡ ἱστορία μας. Ἄς ἀναλογισθοῦμε ὅλοι μας, ὅτι μὲ τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα γράφτηκαν τὰ Ὁμηρικά ἔπη, οἱ Αἰσώποιοι μύθοι, τὰ Κλασσικὰ ἔργα ἑλλήνων συγγραφέων, τὰ Εὐαγγέλια, τὰ Πατερικὰ κείμενα, ἡ Βυζαντινή καὶ Μεταβυζαντινή λογοτεχνία, ἡ Νεώτερη ποιητική ἀνθολογία καὶ ὅλα αὐτὰ διασώθηκαν μέσω τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας μας.
Εἴθε ὁ Ἅγιος Τριαδικός Θεός καὶ ἡ Παναγία νὰ φωτίζει ὅλους ἐμᾶς καὶ νὰ βγάλει καλούς ἐργάτες καὶ ἄρχοντες γιὰ νὰ ἀγωνιστούν μὲ αὐταπάρνηση καὶ θυσιαστικὸ πνεύμα γιὰ τὰ αὐτονόητα τῆς ἑλληνικῆς παραδόσεώς μας.
Μοναχός Ἀβέρκιος
Ι.Κ. Αγ. Ἀρχαγγέλλων (Ἀβερκαίων)
Καρυές, Ἅγιον ὄρος